Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 6 (366) z dnia 20.03.2014

Wycena i sprzedaż środka trwałego w jednostce postawionej w stan upadłości likwidacyjnej

1. Wycena środków trwałych w przeddzień ogłoszenia upadłości

Nasza spółka została postawiona w stan upadłości likwidacyjnej. Jesteśmy zatem zobowiązani, zgodnie z art. 29 ustawy o rachunkowości, do wyceny składników aktywów, w tym środków trwałych, oraz utworzenia rezerwy na koszty i straty spowodowane upadłością. Jak zaksięgować skutki tej wyceny oraz utworzenia rezerwy?

Na dzień poprzedzający dzień ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku zamyka się księgi rachunkowe. Zamknięcia dokonuje się nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia zaistnienia tego zdarzenia (art. 12 ust. 2 pkt 6 ustawy o rachunkowości).

W związku z ogłoszeniem upadłości likwidacyjnej (bez możliwości zawarcia układu), a więc gdy założenie kontynuacji działalności jednostki nie jest zasadne, wycena aktywów jednostki następuje z uwzględnieniem art. 29 ustawy o rachunkowości. Oznacza to, że aktywa wycenia się po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia lub kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Wyceny tej dokonuje się w przeddzień ogłoszenia upadłości likwidacyjnej. W takim przypadku jednostka jest również obowiązana utworzyć rezerwę na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności.

Przykład

I. Założenia:

1. W związku z ogłoszeniem 1 marca 2014 r. upadłości likwidacyjnej jednostki jest ona zobowiązana wycenić składniki aktywów po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia lub kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

2. Na dzień 28 lutego 2014 r., według ksiąg rachunkowych, wartość netto środków trwałych wynosiła: 485.000 zł (wartość początkowa) – 279.000 zł (dotychczasowe odpisy amortyzacyjne) = 206.000 zł. Rzeczoznawca ustalił ich wartość w cenach sprzedaży netto na kwotę: 160.000 zł. Kwota odpisu aktualizującego wynosi: 206.000 zł – 160.000 zł = 46.000 zł. Na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego utworzono rezerwę w kwocie: 160.000 zł.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

Ponadto należy pamiętać, iż na dzień rozpoczęcia postępowania upadłościowego należy – w myśl art. 36 ust. 3 ustawy o rachunkowości – połączyć wszystkie kapitały (fundusze) własne w jeden kapitał podstawowy. W takim przypadku kapitał z aktualizacji wyceny zostaje przeksięgowany na kapitał podstawowy, zapisem:

2. Sprzedaż środka trwałego w jednostce będącej w upadłości likwidacyjnej

Spółka w upadłości likwidacyjnej utworzyła odpis aktualizujący wartość środków trwałych oraz rezerwę na koszty i straty spowodowane upadłością. Jak wyksięgować z ewidencji sprzedany środek trwały, na który wcześniej utworzono odpis aktualizujący?

Jeżeli w okresie upadłości jednostka dokonuje jakichkolwiek czynności, np. zatrudnia pracowników, użytkuje środki trwałe lub wynajmuje pomieszczenia, sprzedaje składniki majątku, to związane z tym operacje gospodarcze ewidencjonuje w księgach rachunkowych według zasad ogólnych.

Przykład

I. Założenia:

1. Jednostka będąca w upadłości sprzedała środki trwałe, których wartość początkowa ogółem wynosiła: 600.000 zł, dotychczasowe umorzenie: 328.000 zł, a odpis aktualizujący dokonany na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan upadłości: 60.000 zł.

2. Faktura sprzedaży zawierała następujące dane:

a) wartość netto sprzedaży: 220.000 zł,

b) VAT należny 23%: 50.600 zł,

c) kwota do zapłaty: 270.600 zł.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

W przypadku gdy operacja gospodarcza dotyczy kosztów związanych z postępowaniem upadłościowym, np. kosztów wynagrodzenia syndyka, ogłoszeń związanych z upadłością, opłat sądowych, na które utworzono rezerwę, powinno nastąpić zmniejszenie (wykorzystanie) rezerwy, zapisem: