Wartość początkowa wytworzonego środka trwałego

Ustalenie wartości początkowej środka trwałego w drodze wyceny dokonywanej przez podatnika stanowi wyjątek od ogólnej zasady ustalania tej wartości na podstawie rzeczywistych, udokumentowanych wydatków poniesionych na nabycie bądź wytworzenie środka trwałego. Odmienne sposoby ustalenia wartości początkowej mogą być stosowane wyłącznie w ustawowo określonych sytuacjach, tj. wtedy, gdy ustalenie rzeczywistej wysokości wydatków na podstawie posiadanej dokumentacji nie jest możliwe z przyczyn obiektywnych. W konsekwencji nabywając nieruchomość z zamiarem używania jej lub jej części do prowadzenia działalności gospodarczej (nawet przez inną osobę niż podatnik), to podatnik powinien wszystkie wydatki właściwie udokumentować.

O CO PYTAŁ PODATNIK?

Podatniczka w 2000 r. - nie prowadząc jeszcze działalności gospodarczej - nabyła grunt. Na tej działce w 2003 r. rozpoczęła się budowa budynku usługowego z częścią mieszkalną, a inwestorem była jej mama, która na podstawie pełnomocnictwa uzyskiwała niezbędne pozwolenia. W latach 2004-2012 budynek był wykorzystywany przez matkę podatniczki do prowadzenia działalności. Podatniczka prowadzi działalność od 2007 r., a przedmiotowy budynek wprowadziła do ewidencji środków trwałych w lutym 2022 r. Podatniczka nie dysponowała jednak dokumentami, które pozwalałyby na ustalenie jego wartości początkowej w wysokości kosztu wytworzenia, gdyż nie miała wiedzy ani dokumentów dotyczących wydatków poniesionych na wybudowanie budynku przez jej matkę.

W zaprezentowanej sytuacji podatniczka miała wątpliwości, czy wobec braku dokumentów, na podstawie których możliwe byłoby ustalenie kosztu wytworzenia, ma prawo ustalić koszt wytworzenia na podstawie wysokości określonej z uwzględnieniem cen rynkowych, o których mowa w art. 22g ust. 8 ustawy o pdof, przez biegłego powołanego przez nią zgodnie z art. 22g ust. 9 ustawy o pdof.

ZDANIEM DYREKTORA KIS:

Dyrektor KIS w wydanej interpretacji uznał, że nie ma takiej możliwości. Wskazał, że z art. 22g ust. 1 pkt 2 ustawy o pdof wynika, iż w razie wytworzenia we własnym zakresie, za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z uwzględnieniem ust. 2-18, uważa się koszt wytworzenia. Z kolei z art. 22g ust. 4 ustawy o pdof wynika, że za koszt wytworzenia uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za pracę wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się jednak wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.

Następnie Dyrektor KIS wskazał, że przewidziana w art. 22g ust. 8 i ust. 9 ustawy o pdof możliwość ustalenia wartości początkowej środka trwałego poprzez wycenę dokonaną przez podatnika lub przez biegłego dotyczy jedynie przypadków, w których środek trwały odpowiednio został nabyty przed dniem założenia ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oraz brak jest możliwości ustalenia tej wartości (w przypadku nabycia) lub gdy został wytworzony przez podatnika we własnym zakresie. Zdaniem Dyrektora KIS od początku budowy znany był cel wykorzystywania części nieruchomości do prowadzenia działalności gospodarczej przez matkę podatniczki, co uniemożliwia zastosowanie przez nią tej metody ustalenia wartości początkowej. W jego opinii fakt, że matka podatniczki nie przekazała jej dokumentów związanych z budową budynku i jego wykorzystywaniem po oddaniu go do użytkowania, także nie jest przesłanką do ustalenia kosztu wytworzenia w ten sposób.

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 18 sierpnia 2023 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.393.2023.3.AP)

Komentarz redakcji

Ustalenie wartości początkowej środka trwałego w drodze wyceny dokonanej przez podatnika lub biegłego stanowi sytuację szczególną, wyjątek od obowiązującej zasady ustalania tej wartości według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia. Dlatego brak możliwości ustalenia wartości początkowej zgodnie z ogólną zasadą powinien mieć charakter obiektywny, a więc dotyczyć tych sytuacji, w których podatnik nie posiada, bo nie musiał posiadać stosownych dokumentów stwierdzających wysokość poniesionych wydatków na jego nabycie lub wytworzenie.