Wartość początkowa środka trwałego ustalona z uwzględnieniem różnic kursowych

Spółka nabyła w maju 2021 r. maszynę od firmy niemieckiej. VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia maszyny został w całości odliczony w deklaracji VAT-7 za maj. Maszynę oddano do używania i wprowadzono do ewidencji środków trwałych w czerwcu 2021 r. Przed oddaniem do używania zapłacono za nabytą maszynę. W związku z uregulowaniem zobowiązania powstały ujemne różnice kursowe (ustalone metodą podatkową). Czy spółka powinna zwiększyć cenę nabycia, a zatem również wartość początkową maszyny - o wartość tych ujemnych różnic kursowych?

Tak. Spółka powinna zwiększyć wartość początkową maszyny o wartość ujemnych różnic kursowych, które powstały w związku z uregulowaniem zobowiązania.

W przypadku odpłatnego nabycia środka trwałego za wartość początkową uważa się cenę nabycia.

W myśl art. 22g ust. 3 updof i art. 16g ust. 3 updop, za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku. Cenę tę koryguje się o różnice kursowe naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego (art. 22g ust. 5 updof i art. 16g ust. 5 updop).

1. Różnice powstałe w związku z regulowaniem zobowiązań

Podatkowe różnice kursowe związane z regulowaniem zobowiązań, w tym z tytułu nabycia lub wytworzenia środka trwałego, określa się na podstawie art. 24c ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 updof oraz art. 15a ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 updop. W myśl tych przepisów różnice kursowe powstają wówczas, gdy wartość poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP, różni się (jest wyższa lub niższa) od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia.

Kalkulatory różnic kursowych dostępne są
w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl

Należy przy tym przyjąć, że koszt poniesiony, to koszt wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku). Z kolei dniem zapłaty jest dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności. Wynika to z art. 24c ust. 7 updof i art. 15a ust. 7 updop.

Podatkowe różnice kursowe ustalane są w odniesieniu do kosztu uzyskania przychodów, czyli - co do zasady - od wartości zobowiązania w kwocie netto. VAT z reguły nie stanowi przychodu ani kosztu podatkowego, w związku z tym również różnice kursowe dotyczące tego podatku nie są uwzględniane w rachunku podatkowym. W konsekwencji nie mają one wpływu na wartość początkową zakupionego lub wytworzonego środka trwałego. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy kupujący, zgodnie z przepisami ustawy o VAT, nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego z otrzymanej faktury. Wówczas VAT ujmuje w wartości początkowej. A co za tym idzie, wartość początkową środka trwałego koryguje o różnicę kursową od wartości brutto wydatku.

W omawianym przypadku podatkowe różnice kursowe (ujemne) powstały od wartości zobowiązania w kwocie netto.

2. Różnice od własnych środków pieniężnych a korekta wartości początkowej

Podatnik jest zobligowany do korygowania wartości początkowej o różnice kursowe powstałe, przed oddaniem środka trwałego do używania, w wyniku rozchodu środków z rachunku walutowego w związku z operacją zapłaty za faktury dotyczące nabycia lub wytworzenia środka trwałego.

Z tytułu wypływu waluty obcej z rachunku walutowego mogą powstać różnice kursowe określone w art. 24c ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3 updof oraz art. 15a ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3 updop.

Stosownie do art. 24c ust. 2 pkt 3 updof i art. 15a ust. 2 pkt 3 updop, dodatnie różnice kursowe powstają, jeśli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni. Natomiast w myśl art. 24c ust. 3 pkt 3 updof i art. 15a ust. 3 pkt 3 updop, ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Dodatnie różnice kursowe naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego zmniejszają wartość początkową środka trwałego, natomiast ujemne różnice kursowe zwiększają ją.

Z kolei różnice kursowe naliczone po przyjęciu środka trwałego do używania nie zwiększają jego wartości początkowej, lecz zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe.