Amortyzacja środków trwałych podczas zawieszenia działalności gospodarczej

Prowadzimy sezonową działalność gastronomiczną. Czy w trakcie zawieszenia działalności możemy amortyzować środki trwałe?

Zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej nie daje podstaw do dokonywania przerw w amortyzowaniu środków trwałych dla celów bilansowych. Należy jednak pamiętać, iż w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej nie nalicza się odpisów amortyzacyjnych dla celów podatkowych.

Przypomnijmy, iż - zgodnie z art. 14a ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.) - przedsiębiorca, który nie zatrudnia pracowników, może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy.

W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Przy czym:

ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie,
ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej,
wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa,
ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej,
może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.

Przepisy ustawy o rachunkowości nie regulują wprost zagadnienia dotyczącego amortyzacji środków trwałych podczas zawieszenia działalności gospodarczej. Przewidują jedynie, że odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych) od aktywów trwałych dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia ich wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji, a więc okres ekonomicznej użyteczności. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.

Należy również pamiętać o tym, że od środków trwałych dokonuje się odpisów amortyzacyjnych nie tylko ze względu na to, iż tracą swoją wartość w wyniku ich używania, ale również na skutek upływu czasu (zob. art. 31 ust. 2 ustawy o rachunkowości). Pomimo tego, że jednostka nie wykorzystuje danego środka trwałego do swojej działalności (na skutek jej zawieszenia np. w sezonie letnim bądź zimowym), może więc nastąpić jego zużycie ekonomiczne. Dlatego też w celu uwzględnienia utraty wartości środka trwałego z powodu upływu czasu, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się bez przerw.

Oznacza to, że posiadane przez pytającą jednostkę środki trwałe w okresie zawieszenia działalności powinny być - dla celów bilansowych - amortyzowane według zasad ogólnych.

Należy jednak pamiętać, iż środki trwałe, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, nie podlegają amortyzacji podatkowej (por. art. 16c pkt 5 updop oraz art. 22c pkt 5 updof). Naliczanie odpisów amortyzacyjnych przerywa się od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono działalność. W efekcie następuje wydłużenie okresu amortyzacji środka trwałego, ale nie ulega zmianie suma odpisów amortyzacyjnych zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów.