Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 8 (1231) z dnia 10.03.2025

Stosowanie dwóch rocznych limitów jednorazowych odpisów amortyzacyjnych

Spółka jawna osób fizycznych posiadająca status małego podatnika zamierza dokonać zakupu dwóch środków trwałych. Czy dopuszczalne jest naliczenie od jednego składnika majątku jednorazowego odpisu amortyzacyjnego z zastosowaniem limitu 50.000 euro, a od kolejnego z limitem 100.000 zł?

Jednorazowy odpis ograniczony limitem 50.000 euro

Prawo do jednorazowej amortyzacji - w ramach limitu 50.000 euro - co do zasady, mają podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej oraz mali podatnicy. W 2025 r. małym podatnikiem jest podatnik, u którego w 2024 r. wartość przychodu ze sprzedaży wraz z kwotą należnego VAT nie przekroczyła 8.569.000 zł, a w przypadku przedsiębiorstwa w spadku również przychodu ze sprzedaży u zmarłego przedsiębiorcy.

Takie jednorazowe odpisy mogą dotyczyć środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 KŚT (z wyłączeniem samochodów osobowych). Dokonuje się ich w roku podatkowym, w którym ww. środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych do wysokości nieprzekraczającej równowartości kwoty 50.000 euro, tj. łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych. W 2025 r., po przeliczeniu na złote, jest to kwota 214.000 zł.

Przedstawione zasady wynikają z art. 22k ust. 7-13 i art. 5a pkt 20 ustawy o PDOF oraz odpowiednio art. 16k ust. 7-13 i art. 4a pkt 10 ustawy o PDOP.

Zaznaczmy jednak, że przepisy ustaw podatkowych (por. art. 22k ust. 11 ustawy o PDOF oraz art. 16k ust. 11 ustawy o PDOP) w niektórych przypadkach ograniczają prawo do stosowania jednorazowej amortyzacji.

I tak, w przypadku podatników PIT prawo do jednorazowego odpisu nie ma zastosowania do podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej, który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną lub działalność taką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.

Natomiast w odniesieniu do podatników CIT omawiana preferencja nie znajdzie zastosowania do podatników rozpoczynających działalność, którzy zostali utworzeni:

1) w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników albo

2) w wyniku przekształcenia spółki niebędącej osobą prawną, albo

3) przez osoby fizyczne, które wniosły na poczet kapitału nowo utworzonego podmiotu uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10.000 euro (wartość tych składników oblicza się stosując odpowiednio art. 14 ustawy o PDOP, czyli według cen rynkowych).

Jednorazowy odpis ograniczony limitem 100.000 zł

Kwestie związane z jednorazowym odpisem amortyzacyjnym w wysokości 100.000 zł regulują przepisy art. 22k ust. 14-21 ustawy o PDOF oraz odpowiednio art. 16k ust. 14-21 ustawy o PDOP.

Zgodnie z tymi przepisami, taki jednorazowy odpis może zostać dokonany w odniesieniu do wartości początkowych nabytych fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 KŚT. Odpisu dokonuje się w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych.

Co istotne, kwota 100.000 zł obejmuje sumę odpisów amortyzacyjnych i wpłaty na poczet nabycia środka trwałego zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów, o której jest mowa w art. 22 ust. 1s ustawy o PDOF oraz odpowiednio w art. 15 ust. 1zd ustawy o PODP.

Jak dodatkowo zaznaczono w przepisach, prawo do jednorazowej amortyzacji przysługuje pod warunkiem, że:

1) wartość początkowa jednego środka trwałego, nabytego w roku podatkowym, wynosi co najmniej 10.000 zł lub

2) łączna wartość początkowa co najmniej dwóch środków trwałych nabytych w roku podatkowym wynosi co najmniej 10.000 zł, a wartość początkowa każdego z nich przekracza 3.500 zł.

W przypadku spółki niebędącej osobą prawną (np. spółki jawnej osób fizycznych) kwota limitów jednorazowych odpisów amortyzacyjnych, tj. 50.000 euro, i 100.000 zł, odnosi się do łącznej wartości odpisów przypadających na wspólników tej spółki (por. art. 22k ust. 13 i 19 ustawy o PDOF oraz odpowiednio art. 16k ust. 13 i 19 ustawy o PDOP).

Jednorazowy odpis a dwa limity w ciągu jednego roku

W art. 22k ust. 20 ustawy o PDOF (oraz odpowiednio w art. 16k ust. 20 ustawy o PDOP) zastrzeżono, że jeżeli w związku z nabyciem środka trwałego podatnik ma prawo do dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w ramach limitu 50.000 euro oraz jednocześnie ma prawo do jednorazowej amortyzacji w wysokości 100.000 zł, to należy dokonać wyboru, z którego limitu podatnik skorzysta.

W związku z taką redakcją ww. przepisu w praktyce mogą powstać wątpliwości, czy wybór taki skutkuje w odniesieniu do jednego środka trwałego, czy do wszystkich środków trwałych nabytych w danym roku podatkowym.

Kwestię tę rozstrzygnęło Ministerstwo Finansów w wyjaśnieniu przesłanym naszemu Wydawnictwu w dniu 22 września 2017 r. Stwierdzono w nim m.in., że:

"(...) podatnik będący małym podatnikiem lub rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej może w tym samym roku podatkowym zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów zarówno jednorazowy odpis amortyzacyjny do wysokości 50 tys. euro, jak i do wysokości 100 tys. zł, jeżeli każdy z odpisów amortyzacyjnych dotyczy innego środka trwałego i spełnione są przesłanki, o których mowa w art. 22k ust. 7 i art. 22k ust. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych."

Zatem ustawowy obowiązek decyzji, z którego limitu podatnik skorzysta, odnosi się jedynie do wyboru odpisu dotyczącego konkretnego środka trwałego.

Podsumowanie

Podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą oraz mali podatnicy w danym roku podatkowym, po spełnieniu ww. warunków ustawowych, mają prawo do skorzystania z preferencyjnej jednorazowej amortyzacji w ramach:

• limitu 50.000 euro (w 2025 r. do wysokości 214.000 zł) oraz
• limitu 100.000 zł.

Oznacza to możliwość skorzystania (w danym roku podatkowym) z obu limitów łącznie, przy czym każdy z takich jednorazowych odpisów amortyzacyjnych musi dotyczyć innego środka trwałego.