Okres amortyzacji samochodu używanego na podstawie umowy leasingu

Jaki przyjąć okres amortyzacji dla samochodów w leasingu operacyjnym, który bilansowo jest traktowany jak leasing finansowy? Czy amortyzować go przez okres umowy leasingowej, a po wykupie przez kolejne lata? Czy może od początku umowy leasingu uwzględnić okres ekonomicznej użyteczności?

Odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego użytkowanego na podstawie umowy leasingu finansowego dokonuje się według zasad ogólnych określonych w art. 32 ustawy o rachunkowości. W myśl tego przepisu, odpisów amortyzacyjnych środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności:

1) liczba zmian, na których pracuje środek trwały;

2) tempo postępu techniczno-ekonomicznego;

3) wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem;

4) prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego;

5) przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie – nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.

Szczegółowe zasady amortyzacji przedmiotu leasingu finansowego określono w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa" (KSR nr 5), stanowiącym załącznik do uchwały nr 16/11 Komitetu Standardów Rachunkowości z dnia 13 grudnia 2011 r. (Dz. Urz. Min. Fin. z 2011 r. nr 9, poz. 52). Według KSR nr 5, jeżeli umowa leasingu nie przewiduje, że korzystający uzyska na moment zakończenia leasingu tytuł własności przedmiotu umowy (bez dodatkowej opłaty lub za opłatę końcową), to dany składnik aktywów wymaga w całości zamortyzowania przez:

okres leasingu lub
okres ekonomicznej użyteczności, jeżeli byłby on krótszy.

W przypadku natomiast gdy umowa przewiduje, że po jej zakończeniu korzystający uzyska tytuł własności przedmiotu leasingu (bez dodatkowej opłaty lub za opłatę końcową), dany składnik aktywów amortyzuje się przez okres jego ekonomicznej użyteczności, zgodnie z zasadami amortyzacji (metoda, stawka) stosowanymi przez korzystającego do podobnych własnych składników aktywów.

Z treści pytania należy wnioskować, iż umowa leasingu przewiduje, że po jej zakończeniu jednostka uzyska tytuł własności samochodu. Tak więc wskazane jest, aby samochód ten był amortyzowany przez okres jego ekonomicznej użyteczności, zgodnie z zasadami amortyzacji (metoda, stawka) stosowanymi przez jednostkę do podobnych własnych składników aktywów.