Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 11 (611) z dnia 1.06.2024

Wymiana środka trwałego na nowy w ramach udzielonej gwarancji

Nabyliśmy środek trwały, który często ulegał awariom. W ramach gwarancji producent wymienił go na nowy. Czy powinniśmy wykreślić ten środek trwały z ewidencji? Jeśli tak, to w jaki sposób określić wartość początkową nowego środka trwałego? Czy odpisy amortyzacyjne od wymienionego środka trwałego powinny zostać uwzględnione przy ustalaniu odpisów amortyzacyjnych od nowego środka trwałego?

Przepisy ustawy o rachunkowości nie regulują w sposób szczególny zasad postępowania w przypadku wymiany środka trwałego na nowy w ramach gwarancji. Wskazówki, jak postąpić w takiej sytuacji, zawiera natomiast Krajowy Standard Rachunkowości nr 11 "Środki trwałe" (KSR nr 11).

Stosownie do wskazówek KSR nr 11, jednostka zaprzestaje ujmowania środka trwałego w księgach rachunkowych na skutek jego rozchodu, w tym w szczególności na skutek: sprzedaży, nieodpłatnego przekazania, przekazania na podstawie umowy leasingu finansowego, likwidacji, przekazania w formie aportu, zamiany, przekwalifikowania do nieruchomości inwestycyjnych, wymiany w okresie gwarancji. Z chwilą rozchodu danego obiektu następuje zakończenie jego amortyzacji, wyłączenie z ewidencji środków trwałych i kasacja numeru inwentarzowego. Wartość księgowa netto rozchodowanego środka trwałego, z wyłączeniem przekwalifikowania, wniesienia w formie aportu oraz wymiany w okresie gwarancji, obciąża bieżący wynik finansowy i stanowi element wyniku z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych (por. pkt 9.1-9.2 KSR nr 11). Należy ponadto zauważyć, iż według standardu transakcja wymiany środka trwałego na inny w okresie gwarancji ma znikomą treść ekonomiczną. W związku z tym wycena otrzymanego środka trwałego następuje w wartości księgowej netto środka trwałego przekazanego (por. pkt 9.27 KSR nr 11).

Zatem fakt wymiany środka trwałego na nowy powinien być odzwierciedlony w ewidencji bilansowej. W pierwszej kolejności należy wyksięgować uszkodzony środek trwały. Przy czym wartości netto reklamowanego środka trwałego, w momencie jego wyksięgowania z ewidencji bilansowej, nie odnosi się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Wartość tę wskazane jest ująć na koncie rozrachunkowym 24-9 "Pozostałe rozrachunki - inne" (w analityce: Rozrachunki z tytułu reklamacji). Następnie należy wprowadzić nowy środek trwały otrzymany w ramach wymiany gwarancyjnej i rozpocząć naliczanie odpisów amortyzacyjnych. Nowy środek trwały wprowadza się do ewidencji w korespondencji z kontem 24-9. Co istotne wartość odpisów amortyzacyjnych dokonanych od wartości początkowej zwróconego sprzedawcy środka trwałego powinna zostać uwzględniona przy amortyzacji nowego środka trwałego.

Przykład

I. Założenia:

1. Jednostka od lipca 2023 r. użytkowała maszynę produkcyjną (KŚT 5) o wartości: 50.000 zł, dla której stawka amortyzacyjna wynosi 14%. Maszynę amortyzowano metodą liniową, począwszy od sierpnia 2023 r. Miesięczny odpis amortyzacyjny wynosił: (50.000 zł × 14% : 12 m-cy) = 583,33 zł.
2. W kwietniu 2024 r., w wyniku wykrycia wady fabrycznej zgłoszono reklamację. Reklamacja została uznana i wymieniono maszynę produkcyjną na nową. W maju 2024 r. nową maszynę wprowadzono do użytkowania.
3. Wartość odpisów amortyzacyjnych dokonanych od wadliwej maszyny wyniosła: 583,33 zł × 9 m-cy = 5.249,97 zł. Dotychczas dokonane odpisy zostaną uwzględnione przy amortyzacji nowego urządzenia.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

Uwaga: Jeżeli operacje 1 i 2 następują w tym samym momencie, to można pominąć zapisy na koncie 24-9.