Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 13 (637) z dnia 1.07.2025

Sprzedaż środków trwałych, których zakup został sfinansowany z ZFŚS

Spółka z o.o. obecnie nie jest zobowiązana do tworzenia ZFŚS. W okresie, kiedy spółka tworzyła ZFŚS, zakupiła ze środków funduszu środki trwałe, które teraz planuje sprzedać. Czy przychód z tej sprzedaży spółka powinna przeznaczyć na zlikwidowany już ZFŚS, a środki pieniężne uzyskane z tego tytułu zobowiązana jest wydatkować na działalność socjalną?

Zasady tworzenia ZFŚS przez pracodawców oraz gospodarowania środkami tego funduszu reguluje ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 288), dalej zwana ustawą o ZFŚS. Środki funduszu przeznacza się na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z tego funduszu, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego. ZFŚS tworzą pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Natomiast pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku, co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, tworzą fundusz na wniosek zakładowej organizacji związkowej. Z kolei pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych tworzą fundusz, bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników (por. art. 1 ust. 1 i art. 3 ust. 1 i 2 ustawy o ZFŚS).

Na temat sprzedaży środków trwałych służących działalności socjalnej mowa jest w art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy o ZFŚS. Na mocy tego przepisu, środki funduszu zwiększa się o przychody z tytułu sprzedaży, dzierżawy i likwidacji środków trwałych służących działalności socjalnej, w części nieprzeznaczonej na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych. Co do zasady zatem przychód uzyskany ze sprzedaży zakładowego obiektu socjalnego powinien zasilić konto zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, jeżeli nie zostanie przeznaczony na utrzymanie lub odtworzenie innych zakładowych obiektów socjalnych. Przychód ze sprzedaży zakładowego obiektu socjalnego pomniejszają koszty tej sprzedaży (np. opłaty notarialne, koszty wyceny rzeczoznawcy, ogłoszenia w prasie itp.), nie pomniejsza go natomiast nieumorzona wartość środka trwałego (wartość księgowa netto). Co ważne, w świetle art. 12 ust. 1 ustawy o ZFŚS, środki funduszu gromadzi się na odrębnym rachunku bankowym.

Z pytania wynika, że obecnie spółka z o.o. nie tworzy ZFŚS. W takiej sytuacji przychód ze sprzedaży środków trwałych, sfinansowanych z uprzednio tworzonego funduszu, nie zwiększy tego funduszu, bowiem na dzień sprzedaży tych środków trwałych, nie jest on w spółce tworzony. Środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży nie muszą być zatem, naszym zdaniem, przeznaczone na działalność socjalną.

Zarówno przychody ze sprzedaży środków trwałych służących działalności socjalnej (zakładowych obiektów socjalnych), jak i środków trwałych przeznaczonych do działalności operacyjnej zalicza się, na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. b) ustawy o rachunkowości, do pozostałych przychodów operacyjnych jako przychody pośrednio związane z działalnością operacyjną jednostki. W księgach rachunkowych ujmuje się je na koncie 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne". Odpowiednio koszty dotyczące sprzedanych obiektów zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych i ewidencjonuje na koncie 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne".

Dodajmy, iż w przypadku gdyby ZFŚS był nadal tworzony w jednostce, w momencie sprzedaży środków trwałych sfinansowanych środkami tego funduszu, należałoby dokonać zwiększenia ZFŚS o kwotę przychodu z tej sprzedaży, zapisem po stronie Wn konta 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne", w korespondencji ze stroną Ma konta 85-0 "Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych". Natomiast środki pieniężne, które wpłynęłyby do jednostki w związku z tą sprzedażą, należałoby przelać na wyodrębniony rachunek bankowy ZFŚS i dokonując jednocześnie w księgach zapisu po stronie Wn konta 13-5/0 "Rachunek bankowy wyodrębnionych środków ZFŚS", w korespondencji ze stroną Ma konta 13-0.