Ulepszenie środka trwałego amortyzowanego metodą degresywną

Zmodernizowano środek trwały. Środek ten jest amortyzowany degresywnie. Dla celów rachunkowych przyjęliśmy zasady podatkowe. W którym momencie rozpocząć amortyzację od zwiększonej wartości?

Metoda degresywna amortyzacji (metoda przyspieszona) określona jest w przepisach podatkowych (art. 16k ust. 1–3 updop i art. 22k ust. 1–3 updof) i stosowana jest często również dla celów bilansowych. Polega ona na obliczaniu amortyzacji przy zastosowaniu stawek amortyzacji podwyższonych odpowiednim współczynnikiem:

w pierwszym roku używania od wartości początkowej,
w latach następnych od wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne.

W roku, w którym roczna kwota amortyzacji obliczona metodą degresywną byłaby niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej metodą liniową, przechodzi się na metodę liniową.

Ten sposób amortyzacji można stosować wyłącznie w odniesieniu do maszyn i urządzeń zaliczanych do grup 3–6 i 8 KŚT oraz środków transportu z wyjątkiem samochodów osobowych.

Odpisy amortyzacyjne przy metodzie degresywnej są najwyższe w pierwszym roku użytkowania i stopniowo obniżają się w latach następnych. Przy czym tę metodę stosuje się tylko do końca roku, w którym wysokość odpisów amortyzacyjnych byłaby wyższa od odpisów liczonych metodą liniową. Począwszy od roku, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej amortyzacji obliczonej metoda liniową, dokonuje się odpisów metodą liniową.

Generalnie nakłady na ulepszenie środka trwałego zwiększają jego wartość początkową w miesiącu dokonania tego ulepszenia i od tej powiększonej wartości, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek trwały został ulepszony, dokonywane są odpisy amortyzacyjne.

Sposób rozliczenia ulepszenia środka trwałego amortyzowanego metodą degresywną zależy od tego, w którym roku amortyzacji ulepszenie to miało miejsce.

Jeżeli ulepszenie dotyczy środka trwałego amortyzowanego metodą degresywną, to dla celów podatkowych zwiększenie jego wartości początkowej w miesiącu dokonania ulepszenia może nastąpić wtedy, gdy ulepszenie nastąpi w pierwszym podatkowym roku używania środka trwałego. Jeśli natomiast środek trwały zostanie ulepszony w którymś z następnych lat podatkowych (dopóki nie dojdzie do przejścia na metodę liniową), to nie można w trakcie roku podatkowego (na przestrzeni tych lat) zmienić jego wartości początkowej. Wartość ta jest bowiem ustalana na początku każdego kolejnego roku podatkowego. Zmiana taka może nastąpić dopiero od początku następnego roku podatkowego. Z kolei w latach po przejściu z metody degresywnej na liniową, ulepszenie spowoduje zwiększenie wartości początkowej środka trwałego w miesiącu zakończenia tego ulepszenia i od następnego miesiąca od tej zwiększonej wartości będą dokonywane odpisy amortyzacyjne.

Jak wynika z pytania jednostka w celu uniknięcia różnic stosuje dla celów bilansowych podatkowe zasady amortyzacji, w takim przypadku również nakłady na ulepszenie może rozliczyć na zasadach stosowanych dla celów podatkowych.

Przykład

I. Założenia:

W marcu 2011 r. jednostka przyjęła do używania środek trwały o wartości początkowej: 25.000 zł. Do jego amortyzacji podatkowej i bilansowej przyjęto metodę degresywną, określoną w przepisach podatkowych. Podstawowa stawka amortyzacyjna wynosi 14%, a po zastosowaniu współczynnika podwyższającego 2,0 – 28%. W marcu 2013 r. środek trwały został ulepszony na kwotę: 4.000 zł. Jednostka rozlicza koszty wyłącznie na kontach zespołu 4.

II. Amortyzacja w latach 2011–2017:

Rok	Naliczenie rocznej amortyzacji	Roczny odpis amortyzacyjny	Łączny odpis amortyzacyjny
2011	(25.000 zł × 28%) : 12 m-cy × 9 m-cy	5.250,00 zł	5.250,00 zł
2012	(25.000 zł – 5.250 zł) × 28%	5.530,00 zł	10.780,00 zł
2013	(25.000 zł – 10.780 zł) × 28%	3.981,60 zł	14.761,60 zł
2014	(25.000 zł + 4.000 zł – 14.761,60 zł) × 28% = 3.986,75 zł (25.000 zł + 4.000 zł) × 14% = 4.060,00 zł Odpis w 2014 r. liczony metodą degresywną byłby niższy od liczonego metoda liniową, zatem od tego roku środek trwały należy amortyzować metodą liniową	4.060,00 zł	18.821,60 zł
2015	29.000 zł × 14%	4.060,00 zł	22.881,60 zł
2016	29.000 zł × 14%	4.060,00 zł	26.941,60 zł
2017	29.000 zł – 26.941,60 zł	2.058,40 zł	29.000,00 zł

Jak postąpić w sytuacji, gdy zmodernizowano środek trwały, który jest w 100% zamortyzowany, a jego amortyzacji dokonywano metodą degresywną?

W przypadku gdy ulepszenie środka trwałego amortyzowanego metodą degresywną nastąpiło już po jego całkowitym zamortyzowaniu, to zwiększenie wartości początkowej powinno nastąpić w miesiącu dokonania tego ulepszenia i od następnego miesiąca od tej zwiększonej wartości będą dokonywane odpisy amortyzacyjne.

Jak już bowiem wskazano metodę degresywną stosuje się tylko do końca roku, w którym wysokość odpisów amortyzacyjnych liczonych tą metodą będzie wyższa od odpisów liczonych metodą liniową. Począwszy od roku, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej amortyzacji obliczonej metodą liniową, dokonuje się odpisów metodą liniową.