Wycofanie środka trwałego z przedsiębiorstwa

Jestem osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą. Na potrzeby działalności w lipcu 2020 r. zakupiłem za kwotę 16.000 zł motocykl na umowę sprzedaży. Motor został wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Obecnie motor ten chcę wycofać z działalności i sprzedać.

1) Czy w tym przypadku wystąpi obowiązek rozliczenia podatku VAT?

Opodatkowaniu podatkiem VAT, co do zasady, podlega odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przy czym przepisy ustawy przewidują, że niektóre czynności o charakterze nieodpłatnym również podlegają opodatkowaniu VAT.

W art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT określono, że przez odpłatną dostawę towarów rozumie się również m.in. przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele osobiste tego podatnika, jeżeli przysługiwało mu, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Z tym że należy tutaj wziąć pod uwagę to, czy podatnikowi przysługiwało w danej sytuacji prawo do odliczenia podatku naliczonego, a nie czy podatnik z tego prawa skorzystał.

Jak wynika z powyższego, opodatkowaniu VAT podlegają generalnie czynności odpłatne. Natomiast czynności nieodpłatne opodatkowuje się tylko wówczas, gdy są spełnione dodatkowe warunki. Tak więc wycofanie składnika majątku z działalności gospodarczej i przekazanie go na cele osobiste podatnika podlega opodatkowaniu, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia VAT z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tego składnika majątku lub jego części składowych. Jeżeli zaś środek trwały, który podatnik zamierza wycofać z działalności gospodarczej, został np. kupiony na podstawie umowy cywilnoprawnej, czyli od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, to od jego zakupu podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT, bowiem podatek VAT od tego zakupu nie wystąpił. Jeśli podatnik nie nabywał części składowych do tego środka trwałego, od których przysługiwałoby mu prawo do odliczenia VAT, to warunki wskazane w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT nie zostały spełnione. Wycofanie tego środka trwałego z działalności gospodarczej i przekazanie go na cele prywatne nie będzie więc opodatkowane podatkiem VAT.

Także późniejsza jego sprzedaż nie będzie podlegała VAT, gdyż będzie to sprzedaż majątku prywatnego podatnika.

2) Jakich zapisów w księgach rachunkowych powinienem dokonać w związku z wycofaniem motocykla z majątku firmy na cele prywatne?

Gdy osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą podjęła decyzję o wycofaniu środka trwałego z majątku firmy (tu: motocykla) i przekazaniu go do majątku prywatnego, trzeba wyksięgować go z ewidencji środków trwałych i zaprzestać dokonywania odpisów amortyzacyjnych. W takiej sytuacji nieumorzoną wartość początkową środka trwałego, który wyprowadzono z majątku firmy, odnosi się na zmniejszenie kapitału właściciela.

Wycofany z działalności gospodarczej na prywatne cele właściciela środek trwały przestaje spełniać definicję aktywów określoną w art. 3 ust. 1 pkt 12 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2021 r. poz. 217), gdyż nie spowoduje już wpływu korzyści ekonomicznych do przedsiębiorstwa. Zatem należy wyksięgować go z ewidencji bilansowej. Podstawą zapisów księgowych związanych z wyksięgowaniem środka trwałego wyprowadzonego z działalności gospodarczej może być, sporządzony w oparciu o decyzję właściciela, dowód "LT - Likwidacja środka trwałego".

W firmie należącej do osoby fizycznej wycofanie z przedsiębiorstwa i przeznaczenie na cele prywatne właściciela składników majątku, zaliczonych do środków trwałych, rozlicza się kapitałowo, tj. zmniejszając wartość kapitału właściciela ujętego w księgach na koncie 80 "Kapitał właściciela". Na zmniejszenie kapitału właściciela odnosi się jedynie nieumorzoną część wycofanego składnika majątku trwałego.

Warto zaznaczyć, że ostatniego odpisu amortyzacyjnego od środka trwałego wyprowadzonego z majątku firmy na cele prywatne właściciela dokonuje się w miesiącu jego wycofania (por. art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości) - przykład.

Wzór dowodu "LT - Likwidacja środka trwałego" dostępny jest w Programie DRUKI Gofin.

Gdyby wycofany z przedsiębiorstwa środek trwały był w pełni umorzony, wyksięgowuje się go zapisem:

- Wn konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych",

- Ma konto 01 "Środki trwałe".

Przykład

Założenia

Właściciel przedsiębiorstwa osoby fizycznej w lutym 2021 r. zdecydował o wycofaniu z przedsiębiorstwa i przekazaniu na prywatne cele motocykla figurującego w ewidencji środków trwałych. Wyprowadzony z majątku motocykl przedsiębiorca zakupił od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej w lipcu 2020 r. za kwotę 16.000 zł na podstawie umowy sprzedaży. Przy jego nabyciu nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia w całości lub w części VAT (ani od jego części składowych). W związku z tym przekazanie motocykla na cele prywatne nie podlega opodatkowaniu VAT.
Wartość początkowa motocykla to 16.000 zł. Amortyzowano go według stawki 20%, więc miesięczny odpis amortyzacyjny (począwszy od sierpnia 2020 r.) wyniósł 266,67 zł, tj. (16.000 zł × 20%) : 12 m-cy. Umorzenie na dzień 30 stycznia 2021 r. to 1.600,02 zł, tj. 266,67 zł × 6 m-cy.
Koszty działalności operacyjnej ujmowane są tylko w zespole 4.

Dekretacja

Opis operacji	Kwota	Konto
Opis operacji	Kwota	Wn	Ma
1. PK - odpis amortyzacyjny za luty 2021 r.:	266,67 zł	40-0	07-1
2. LT - wycofanie motocykla z przedsiębiorstwa na cele prywatne właściciela:
a) wartość początkowa	16.000,00 zł		01
b) dotychczasowe umorzenie (1.600,02 zł + 266,67 zł)	1.866,69 zł	07-1
c) wartość nieumorzona (16.000 zł - 1.866,69 zł)	14.133,31 zł	80