Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 22 (622) z dnia 20.11.2024

Rozliczenie dotacji na zakup środka trwałego w spółce z o.o., która odstąpiła od zwolnienia z podatku dochodowego

Spółka z o.o. w październiku 2024 r. zakupiła środek trwały. Zakup ten został w 80% sfinansowany otrzymaną dotacją. Jak zaksięgować tę dotację, jeżeli spółka odstąpiła od zwolnienia jej od podatku dochodowego?

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 21 updop, wolne od podatku są dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia, otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków związanych z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m updop. Jednocześnie w oparciu o art. 16 ust. 1 pkt 48 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywanych, według zasad określonych w art. 16a-16m updop, od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie tych środków lub wartości niematerialnych i prawnych, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Podatnik może - w świetle art. 17 ust. 1g updop - nie stosować zwolnień, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 21, 47 lub 48 updop, w odniesieniu do określonych dotacji, subwencji, dopłat, innych nieodpłatnych świadczeń lub kwot otrzymanych od agencji rządowych lub agencji wykonawczych. Jest to możliwe jeżeli do upływu terminu złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym otrzymał ww. dofinansowanie złoży on właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzone na piśmie oświadczenie o rezygnacji ze stosowania tych zwolnień w odniesieniu do wskazanych w nim dotacji, subwencji, dopłat, innych nieodpłatnych świadczeń lub kwot otrzymanych od agencji rządowych lub agencji wykonawczych. Jednocześnie wydatki i koszty, w tym odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, sfinansowane z dochodów (przychodów), których dotyczy to oświadczenie, będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (nie ma tu zastosowania wyłączenie z kosztów podatkowych, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 48 i 58 updop).

W księgach rachunkowych środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, podlegają szczególnym zasadom ewidencji. W myśl art. 41 ust. 1 pkt 2 zd. 1 ustawy o rachunkowości, środki te zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych. Oznacza to, że w większości jednostek w tym w spółce z o.o., dotacja otrzymana na sfinansowanie zakupu lub pokrycie kosztów zakupu (wytworzenia) środka trwałego, w momencie wpływu środków pieniężnych na rachunek bankowy powinna zostać ujęta jako rozliczenia międzyokresowe przychodów. Dotacja pozostaje na koncie 84 w niezmienionej (tj. w otrzymanej) wysokości do czasu przyjęcia do używania finansowanego z dotacji środka trwałego. Dopiero z chwilą rozpoczęcia amortyzacji tego środka trwałego następuje stopniowe jej odpisywanie równolegle do amortyzacji na dobro pozostałych przychodów operacyjnych. Jak wynika bowiem z art. 41 ust. 1 pkt 2 zd. 2 ustawy o rachunkowości - zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych lub kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł. Zatem wraz z zarachowaniem w koszty podstawowej działalności operacyjnej odpisu amortyzacyjnego od finansowanego dotacją środka trwałego, jednostka powinna przeksięgować część dotacji ujętej na koncie 84 na dobro pozostałych przychodów operacyjnych.

Co istotne w każdym przypadku otrzymanie dotacji na zakup (wytworzenie) środka trwałego (tj. niezależnie czy jednostka - dla celów podatkowych - stosuje zwolnienie lub zrezygnuje ze zwolnienia) w księgach rachunkowych będzie ujmowane jako rozliczenia międzyokresowe przychodów (tj. na koncie 84). Należy jednak podkreślić, że w przypadku gdy jednostka odstąpi od zwolnienia z podatku dochodowego w przypadku dotacji wystąpi różnica przejściowa w podatku dochodowym.