A A A

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości

Konto 08 " Środki trwałe w budowie"

Na koncie 08 ewidencjonowane są koszty:

pozostające w bezpośrednim związku z budową lub montażem środka trwałego,
ulepszenia już istniejącego własnego lub obcego środka trwałego.

Na koncie 08 ujmowane są koszty stanowiące elementy składowe kosztu wytworzenia (w rozumieniu art. 28 ust. 3 i 8 ustawy o rachunkowości), ceny nabycia (w rozumieniu art. 28 ust. 2 i 8 ustawy o rachunkowości) lub kosztu ulepszenia (zdefiniowanego w art. 31 ust. 1 ustawy o rachunkowości), dotyczące środka trwałego. Na koncie 08 mogą być również ujmowane zakupy środków trwałych niewymagających montażu - jeśli taką zasadę przyjmie jednostka do stosowania i opisze ją w dokumentacji wymaganej art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości.

Konto 08 jest kontem bilansowym, aktywnym. Po stronie Wn tego konta ewidencjonuje się w szczególności poniesione koszty (łącznie z niepodlegającym odliczeniu VAT) budowy, montażu i ulepszenia środków trwałych, w tym (m.in.):

koszty opracowania dokumentacji projektowej,
opłaty z tytułu uzyskanych lokalizacji pod budowę,
koszty robót budowlano-montażowych,
koszty zakupu maszyn i urządzeń oraz ich montażu,
koszty prowadzonego obcego nadzoru (autorskiego, inwestorskiego, generalnego wykonawcy),
wydatki na ubezpieczenia majątkowe budowanych obiektów,
koszty poniesione na rozruch technologiczny i produkcję próbną, poprzedzające przekazanie efektów budowy do używania,
koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu sfinansowania budowy, montażu lub ulepszenia środka trwałego albo inwestycji w nieruchomości i związane z tymi zobowiązaniami różnice kursowe (ujemne), pomniejszony o przychody z tego tytułu (o różnice kursowe dodatnie) - do momentu przekazania obiektu do używania.

Natomiast po stronie Ma konta 08 księguje się rozchody i zmniejszenia wartości środków trwałych będących w trakcie budowy, montażu lub ulepszania.

Konto 08 może wykazywać wyłącznie saldo debetowe. Jego wysokość odzwierciedla wielkość nakładów poniesionych na środki trwałe będące w budowie, montażu lub w trakcie ulepszania. Saldo konta 08 wykazywane jest w aktywach bilansu odpowiednio w pozycji:

A.II.2. „Środki trwałe w budowie” - w przypadku sporządzania bilansu według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości,
„Aktywa trwałe” - w przypadku sporządzania bilansu zgodnie z treścią załącznika nr 4 do ustawy o rachunkowości,
A.II. „Rzeczowe aktywa trwałe” w wierszu „środki trwałe w budowie” - w przypadku sporządzania bilansu według załącznika nr 5 do ustawy o rachunkowości,
A.II. „Rzeczowe aktywa trwałe” - w przypadku sporządzania bilansu według załącznika nr 6 do ustawy o rachunkowości.

Ewidencja szczegółowa do konta 08 powinna być prowadzona według tytułów realizowanych zadań i umożliwiać co najmniej:

ustalenie kosztów poniesionych na budowę, montaż lub ulepszenie środków trwałych - według poszczególnych rodzajów uzyskanych efektów,
uzyskanie danych koniecznych do ustalenia ich ceny nabycia albo kosztu wytworzenia.

Typowe zapisy po stronie Wn konta 08

Lp.

Treść operacji gospodarczej

Konto przeciwne
(strona Ma)

Zakup środka trwałego w budowie lub środka trwałego wymagającego montażu oraz zakup towarów i usług obcych w związku z budową, montażem lub ulepszeniem środka trwałego:

a) cena nabycia (zakupu) wraz z naliczonym VAT niepodlegającym odliczeniu:

24, 30

-	wpływ faktury, rachunku: Wn konto 30, Ma konto 24
-	VAT naliczony w części podlegającej odliczeniu lub zwrotowi: Wn konto 22-1, Ma konto 30

b) opłaty urzędowe wynikające z odrębnych przepisów (notarialne, sądowe, skarbowe itp.)

10, 13, 22-3,
23

Środki trwałe w budowie otrzymane nieodpłatnie (w tym w drodze darowizny)

Środki trwałe w budowie otrzymane w formie aportu

24, 80

Środki trwałe w budowie ujawnione jako nadwyżka podczas inwentaryzacji

24 lub 76-0

Wartość materiałów lub towarów w cenie nabycia (zakupu) oraz produktów według kosztów wytworzenia - wydanych na cele budowy z własnych magazynów

31, 33, 60

Koszt świadczeń własnych wykonanych na rzecz budowy

49, 50, 53

Koszty ubezpieczeń majątkowych trwającej budowy

13, 24, 64

Poniesione do dnia oddania obiektów do używania koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu sfinansowania budowy lub ulepszenia, np. prowizje oraz odsetki od kredytów i pożyczek, oraz powstałe w okresie budowy ujemne różnice kursowe od zobowiązań wyrażonych w walutach obcych

13, 24

Koszty poniesione na rozruch technologiczny i produkcję próbną, poprzedzające przekazanie efektów budowy do używania

23, 24, 30,
31, 49, 50,
53

Typowe zapisy po stronie Ma konta 08

Lp.

Treść operacji gospodarczej

Konto przeciwne
(strona Wn)

Różnice kursowe dodatnie od kredytów, pożyczek lub innych zobowiązań zaciągniętych w walutach obcych na finansowanie budowy lub ulepszenia środka trwałego powstałe w okresie budowy lub ulepszenia oraz naliczane na dzień bilansowy w okresie trwania budowy lub ulepszenia

13, 24

Odzyski powstałe w trakcie trwania robót w postaci materiałów oraz niepełnowartościowych produktów uzyskanych w trakcie rozruchu technologicznego i produkcji próbnej (przed przyjęciem efektów robót do używania) - wartość według cen sprzedaży netto lub innej wartości godziwej:

a) przyjęte do magazynu

31, 60

b) wydane nabywcy bezpośrednio z placu budowy

74-1, 76-1

Pełnowartościowe produkty (nadające się do sprzedaży lub zużycia na potrzeby jednostki) uzyskane w trakcie rozruchu technologicznego lub próbnej produkcji poprzedzających przyjęcie efektów robót do używania - wartość według cen sprzedaży netto lub innej wartości godziwej:

a) przyjęte do magazynu

b) wydane nabywcy z pominięciem ich magazynowania

70-1

Wyksięgowanie poniesionych nakładów na budowane lub ulepszane obiekty:

a) sprzedaż udokumentowana fakturą:

-	cena sprzedaży brutto: Wn konto 24
-	VAT należny: Ma konto 22-2
-	cena sprzedaży netto: Ma konto 76-0

76-1

b) nieodpłatne przekazanie (darowizna):

-	VAT należny na podstawie faktury wewnętrznej: Wn konto 76-1, Ma konto 22-2

76-1

c) odpisanie - ze względu na nieuzyskanie zamierzonego efektu lub trwałą utratę wartości

76-1

d) strata spowodowana zdarzeniem losowym

76-1 lub 24

e) niedobór stwierdzony na podstawie spisu z natury

24 lub 76-1

Zakończenie budowy, montażu lub ulepszenia środka trwałego lub inwestycji w nieruchomości i przekazanie do używania

01, 04

Zaniechanie lub wstrzymanie budowy:

a) czasowe wstrzymanie robót i koszt ich zabezpieczenia:

-	koszty usług obcych - według cen nabycia: Wn konto 76-1, Ma konto 30
-	świadczenia własne - według kosztu wytworzenia: Wn konto 76-1, Ma konto 50, 53

b) ostateczne zaniechanie budowy

76-1

Wspólna budowa środka trwałego (z udziałem jednostek krajowych):

1) udział w finansowaniu inwestycji wspólnej wpłacony na rachunek bankowy jednostki będącej inwestorem głównym (zaliczka do rozliczenia):

a) w jednostce będącej inwestorem głównym: Wn konto 10, 13, Ma konto 24

b) w jednostce będącej współinwestorem: Wn konto 24, Ma konto 10, 13

2) rozliczenie uzyskanych efektów po zakończeniu budowy - w sytuacji gdy są one współwłasnością wszystkich jednostek uczestniczących w budowie:

a) ewidencja w jednostce będącej inwestorem głównym:

-	wprowadzenie do ewidencji środków trwałych w części stanowiącej jego własność

-	przekazanie współinwestorowi w części stanowiącej jego własność (w naturze lub w postaci prawa własności) udokumentowane fakturą i księgowane jak sprzedaż:

•	wartość początkowa przekazanej części efektów

76-1

•	należność brutto za przekazane efekty budowy: Wn konto 24
•	VAT należny: Ma konto 22-2
•	cena netto: Ma konto 76-0

b) ewidencja w jednostce będącej współinwestorem:

-	faktura otrzymana od inwestora:

•	wartość brutto: Wn konto 30, Ma konto 24
•	VAT naliczony do rozliczenia: Wn konto 22-1, Ma konto 30

-	przyjęcie środków trwałych w części, w której - zgodnie z umową - stanowią jego własność: Wn konto 01, Ma konto 30
-	ostateczne rozliczenie z inwestorem głównym:

•	należna dopłata: Wn konto 24, Ma konto 10, 13
•	otrzymany zwrot nadpłaty: Wn konto 10, 13, Ma konto 24

3) rozliczenie uzyskanych efektów po zakończeniu budowy - w przypadku gdy środki trwałe powstałe w wyniku wspólnej budowy stają się - zgodnie z umową - własnością inwestora głównego, natomiast udział współinwestora stanowi przedpłatę na koszty utrzymania i eksploatacji obiektu, z którego korzysta:

a) ewidencja w jednostce będącej inwestorem głównym:

-	przyjęcie środka trwałego do używania

-	faktury potwierdzające wielkość udziału wniesionego przez współinwestora:

•	wartość brutto: Wn konto 24, Ma konto 84
•	VAT należny: Wn konto 84, Ma konto 22-2
•	zarachowanie rat przedpłat do przychodów okresu sprawozdawczego (pokrycie z przed- płat kosztów eksploatacji): Wn konto 84, Ma konto 76-0

b) ewidencja w jednostce będącej współinwestorem:

-	faktura otrzymana od inwestora:

•	wartość brutto: Wn konto 30, Ma konto 24
•	VAT naliczony do odliczenia: Wn konto 22-1, Ma konto 30

-	równocześnie zarachowanie kosztów do aktywowania (kwota pomniejszona o VAT naliczony): Wn konto 64, Ma konto 30

-	zarachowanie do kosztów bieżącego okresu raty (pokrywającej koszt eksploatacji efektu wspólnej budowy): Wn konto 40 lub konto zespołu 5, Ma konto 64